Door Albert Folkerts, januari 2015
Hoe populair is het Noorden van Europa? Nou kijk maar eens op een zondagmiddag rond bij IKEA, hoe druk het daar is met mensen die Zweeds design willen kopen. De cultuur in het noorden is altijd al anders geweest dan de heersende trends in de rest van Europa, en het brak pas door toen men hier de esthetica van Bauhaus begon te waarderen. Iittala bestaat al sedert 1909 en Marimekko brak in de jaren zestig door. De grote massa werd echter pas bereikt toen Ingvar Kamprad in de jaren tachtig doorbrak met zijn slimme IKEA-concept. En dan heb ik het nog niet over de detectives die nu furore maken.
De Scandinavische landen lenen zich als geen andere plek in Europa voor het maken 
van een rondreis. Een verkenningstocht met de eigen auto, wordt door diverse reisorganisaties gepropageerd. Dit hele gebied, Noorwegen, Zweden en Finland, is gezamenlijk meer dan 28 keer groter dan Nederland. De illusie dat je Scandinavië in één reis even ‘kunt doen’ kun je meteen vergeten. Elke streek heeft eigen gebruiken, tradities, en verschilt qua flora en fauna van de rest. Omdat we zelf onze reis planden begon de voorpret al op verschillende kampeer- en vakantiebeurzen. Wat wordt er aangeboden en waar gaan we naar toe? Familiebezoek in Finland is onze aanleiding, maar we gaan ook voor design, een snuifje cultuur, stille wegen en prachtige landschappen.
Een ‘kant-en-klaar-reis’ is niet aan ons besteed, dus boeken we zelf een overtocht van Travemündein Duitsland naar Helsinki in Finland en van Naantali naar Kapellskär 
via Mariehamn, de hoofdstad van de eilandengroep Åland halverwege Finland en Zweden. We kennen het bestaan van het unieke Allemansrecht in Scandinavië, dus een camping hebben we niet geboekt. Achteraf gezien hadden we voor de reis van 27 uur naar Helsinki beter een hut kunnen boeken in plaats van een armchair, want we konden tijdens de tocht niet terecht bij ons campertje. De tocht naar Zweden is zeker aan te raden, dat bleek meer een soort cruise te zijn. En je gaat op vakantie om iets te beleven niet waar.
Allemansrecht
Allemansrecht: stoor niemand en verniel niets.
Het Allemansrecht geeft iedereen recht om te genieten van de natuur. Hoewel Allemansrecht geen formele wet is, is het wel erg belangrijk voor de recreatie in Scandinavië.
Heel kort samengevat komt het Allemansrecht neer op: stoor niemand en verniel niets. De verschillende Scandinavische laden hebben hun eigen invulling en interpretatie. Op internet is precies te lezen is wat u wel en wat u niet mag.
Je hebt in Finland het gevoel in een andere wereld terecht te zijn gekomen. Wat onderscheidt Finland van andere landen. We ontdekten meteen al dat voor de Finnen, Europa aan de overkant van de Oostzee ligt. De Finnen zijn een soort apart, ze hebben de geografische isolatie in hun voordeel weten te gebruiken. Het klimaat is er hard, lange koude en vooral donkere winters en korte warme zomers, en een stenige bodem. De Finnen zijn een sociaal op burenhulp gericht volk, niet zo spraakzaam, maar zeer gastvrij. Je ontkomt als gast niet aan de sauna, het middelpunt van de Finse gezelligheid. Het sobere karakter overigens is terug te vinden in het functionele design.
Finland heeft beslist geen monotoon landschap met alleen naald- en berkenbossen afgewisseld met meren. De kleurnuances zijn subtiel in een landschap dat maar weinig is veranderd sedert de laatste ijstijd. Daarbij komt nog de middernachtzon. Het is een bijzondere ervaring om rond middernacht buiten nog een boek te kunnen lezen of om te vissen in een doodstil meer. Geen wonder dat veel Finnen ‘s zomers te vinden zijn in hun mökki (zomerhut) aan het meer, of op een simpele boot, om te vissen.
Wij bezochten het merendistrict tussen de steden Kuopio en Varkaus. Er zijn daar enkele 
campings. Varkaus is een rustige provinciestad en Kuopio heeft meer een streekfunctie, maar is in onze ogen nog steeds niet druk. We bezochten het kauppatori, een overdekte markthal en we wandelden door de winkelstraten er omheen met oude houten huizen. De stad kent een wijnfestival (!) waar we midden in belanden. En we gaan richting de uitkijktoren op de Puijo-heuvel, de belangrijkste bezienswaardigheid hier. Vanaf de toren is meteen duidelijk waarom dit het land der duizend meren wordt genoemd. Overal waar we kijken zien we water.
Onze volgende stop is op het grootste eiland in het merendistrict, Soisalo, bij het plaatsje Leppävirta. Het leven is er rustiger en minder gejaagd. De natuur is alom aanwezig. En de Finse taal, ja... die is een beetje moeilijk voor ons omdat het Fins een taal is zonder verwantschap met onze taal. “No problem” want iedereen spreekt heel goed Engels en de gastvrijheid is enorm.
Na een week Finland is het tijd om te vertrekken richting Zweden. We reizen ‘s nachts om op tijd bij de veerboot te zijn. Dat is een bijzondere ervaring omdat het niet donker wordt. Onderweg zien we wild dat overdag verscholen is in de dichte wouden. We tellen vier elanden die voor ons de weg over steken en de herten tellen we al snel niet meer,die zien we overal. Nu begrijpen we waarom heel Finland vol staat met borden met Elanden er op en waarom je niet harder mag rijden dan tachtig. Ze zijn gróót!
De Åland-eilanden zijn een vakantie op zich waard. Prachtig blauw water en een atmosfeer waar de Griekse eilanden jaloers op kunnen worden. Rode rapakivi-rotsen, een blauwe zee en dito lucht. De veerboot verandert in een cruiseschip. We komen er zeker terug.
In Zweden voert onze tocht ons naar Sandviken, een bekende naam, de gelijknamige staalfabriek levert ons allerlei soorten gereedschap en boortjes. Het voormalige 19e eeuwse landgoed van de staalgigant, Högbo, is nu een recreatiepark met een watermolen die hergebruikt wordt als terras. Koffie met Zweeds gebak smaakt er prima.
De belangrijkste stad in dit deel van Zweden, Gästrikland, is havenstad Gävle met het noordelijkste koninklijke fort Gävle Slott. De omgeving van het kasteel wordt bepaald door oude houten huizen uit de 18e eeuw, die nu vooral bewoond worden door kunstenaars. “Gamla Gefle” is voor ons vooral een mooi decor om op de foto te zetten. We komen hier ook de oorsprong tegen van de “ Julbocken i Gävle”, dat zou één van de geiten zijn die in vóórchristelijke tijden de kar van Thor trok. Op de één of andere manier is dit dier verweven geraakt met het Kerstfeest. In Gävle steekt men de brand uiteindelijk in een metershoog exemplaar tijdens de oudjaarviering. Je komt het geitenmotief overal tegen in de stad, en bij ons staan ze rond de kerst te koop bij IKEA. Deze geit was de voorloper van de kerstman in Zweden, en de kerstman is eigenlijk onze sinterklaas, zo wordt ons verteld.
We zijn op weg naar Nederland, daarom is onze volgende stop een flink eind naar het zuiden op camping Tiveden in het gelijknamige nationale park in Västergötland. Het park doet wild aan, maar is nog helemaal in ontwikkeling, terug van een productiebos naar oerbos. Vooral de enorme zwerfstenen zijn spectaculair en het gebied staat bekend om de auerhanen. Je moet een ervaren wandelaar zijn om het terrein goed te kunnen verkennen en stevige schoenen zijn een must
Ja en dan IKEA, we zijn naar het museum geweest in het gebouw waar het ooit begon in Älmhult. Ergens diep in het Zweedse achterland vindt de echte fan alles over zijn 
of haar favoriete meubilair in een plattelandsregio die verder “verstoken is gebleven van enige toeristische aantrekkingskracht” citeer ik een toeristengids. Wij vinden het echter een mooie rit en vervolgen onze route over stille binnenweggetjes naar Malmö en de bekende brug naar Denemarken uit de tv-serie.
De laatste stop is Roskilde waar we het Vikingschipmuseum willen bezoeken. Gelukkig staan we deze keer niet voor een dichte deur. Het vikingschipmuseum kijkt uit over een fjord en is speciaal in 1969 gebouwd voor de vijf schepen die er nu zijn tentoongesteld. De verschillende tentoonstellingen toen het verhaal van de schepen, het leven op zee, de vikingen en de tijd waarin ze leefden. Oude zeerovers blijven tot de verbeelding spreken.
Camping Roskilde is een doortrekcamping, heel mooi gelegen aan de overkant van de fjord met uitzicht op het museum, maar met alle kenmerken van een druk bezocht terrein. Vanuit Roskilde is Nederland in één dag te bereiken.